Choreograaf Balanchine was gek op vrouwen, én op juwelencreaties. In zijn voorstelling Jewels, te zien bij Het Nationale Ballet, komen die twee samen: geïnspireerd door edelstenen brengt de belangrijkste choreograaf van de twintigste eeuw in dit drieluik een hommage aan de vrouw en aan de Franse, Amerikaanse en Russische balletstijl.
Inspiratie
George Balanchine (1904 - 1983) kreeg het idee voor zijn ballet Jewels toen hij op een ochtend langs het pand van Van Cleef & Arpels aan Fifth Avenue, New York liep. Het juweliershuis had drie etalages ingericht; één met diamanten, één met smaragden en één met robijnen. Balanchine vertelde later over dit moment: “In het midden van elke groep sieraden stond een prachtige diadeem uitgestald, net als aan het hof van de tsaar. Ik was op slag gehypnotiseerd.”
Internationale ballettradities
De edelstenen dienden als basis voor drie fonkelende choreografieën, Rubies, Emeralds en Diamonds, waarin drie verschillende werelden en ballet-tradities worden verbeeld; de Franse, de Russische en de Amerikaanse. Met elk daarvan was Balanchine vertrouwd: de choreograaf groeide op in Sint-Petersburg, maakte zijn eerste werken in Frankrijk voor de legendarische Ballets Russes en werd vervolgens wereldberoemd toen hij in de Verenigde Staten aanvoerder werd van het door hem opgerichte New York City Ballet.
Gratie, dynamiek en schittering
De voorstelling bestaat uit drie onderdelen. Zo opent Jewels met het geraffineerd elegante Emeralds, ‘een herinnering aan het Frankrijk van gratie, welstand, mode en parfums’. Het tweede deel, Rubies, is flitsend en messcherp en laat de invloed zien die het dynamische Amerikaanse leven op Balanchine had. En tot slot verwijst Diamonds, op muziek van Tsjaikovski, naar de pracht en praal van het Russische tsaristische hof en het Marijinski Theater, waar Balanchine zijn carrière begon.
Over Van Cleef & Arpels
High Jewelry Maison Van Cleef & Arpels werd in 1906 opgericht aan de Place Vendôme 22 in Parijs en onderhoudt al sinds de jaren 1920 nauwe banden met de danswereld. Louis Arpels, een fervent liefhebber van ballet, nam zijn neef Claude vaak mee naar de Opéra Garnier, gelegen op korte loopafstand van de Place Vendôme boetiek. De eerste Dancer-clips van het huis, gemaakt in 1941, werden al snel kenmerkende stukken. Deze banden werden versterkt toen Claude Arpels choreograaf George Balanchine ontmoette aan het einde van de jaren 1940. Hun gedeelde passie voor edelstenen leidde tot een artistieke samenwerking die resulteerde in Balanchine’s ballet Jewels. Naar aanleiding van deze ontmoeting werd in 2012 een nieuwe samenwerking aangegaan met Benjamin Millepied, voormalig eerste danser bij het New York City Ballet en oprichter van het gezelschap L.A. Dance Project.
In 2020 werd het engagement van het Maison voor de dans opnieuw bevestigd met de oprichting Dance Reflections by Van Cleef & Arpels, een programma gewijd aan het ondersteunen van kunstenaars en instellingen in het delen van choreografisch erfgoed en het aanmoedigen van nieuwe producties.
Het Nationale Ballet
Met ruim zeventig internationale dansers is Het Nationale Ballet het grootste dansgezelschap van Nederland. Ze brengen zowel klassieke als moderne werken en alle decors, kostuums en rekwisieten worden in eigen huis gemaakt. Jewels werd al eerder door hen gebracht. De laatste keer was tien jaar geleden met Igone de Jongh. In de pers verschenen toen enthousiaste teksten als: ‘Tijdloze schittering’ (de Volkskrant) en ‘Stralend meesterwerk’ (Telegraaf).
Jewels is van 12 februari tot en met 9 maart twaalf keer te zien in Nationale Opera & Ballet in Amsterdam. Info en tickets (vanaf €25) via operaballet.nl Van Cleef & Arpels heeft zich als sponsor verbonden aan dit meesterwerk en Het Nationale Ballet.
- Nouveau
- Hugo Thomassen dansers (v.l.n.r.): Qian Liu, Jessica Xuan en Maia Makhateli