Koning van de kitsch: Jeff Koons

Zijn werk is een mix van kunst en kitsch. Modern kunstenaar Jeff Koons (68) zoekt niets liever dan de grens op tussen kunstzinnigheid en banaliteit. Zijn doel: eenieders goede smaak op de proef stellen.

Kunst of kitsch?

"Een kitscherig gouden beeld van Michael Jackson en zijn huischimpansee Bubbles. Een sculptuur van de kunstenaar zelf terwijl hij seks heeft met een pornoster en ex-geliefde Cicciolina. En levensgrote porseleinen beelden van honden, die nog het meest weg hebben van huis-tuin-en-keukenprullaria die je bij de Xenos koopt. Het werk van de New Yorkse kunstenaar Jeff Koons is een feest van banaliteit en een garantie voor gespreksstof. Mag het wel kunst heten als je porno in een museum plaatst? En waarom staan zijn protserige Winter Bears in de National Galleries of Scotland en noemen we soortgelijke beeldjes in grootmoeders porseleinenkast kitsch? Het is de gedachte erachter waarom we het als kunst met een grote K accepteren.

Grenzen vervagen

Koons stelt de wijze waarop de consumptiemaatschappij onze smaak bepaalt heel bewust op de proef. Hij zet kitsch zo dik aan, dat het niet meer om aan te zien is, maar daardoor juist weer als kunstzinnig wordt beschouwd. Zelf is hij overigens de laatste om zijn werk kitsch te noemen. 'Die term zorgt ervoor dat mensen overhaaste conclusies trekken. De negatieve connotatie wordt gebruikt door mensen die kunst gebruiken als een vorm van segregatie. Ik geloof niet in kitsch, omdat ik niet in uitsluiting geloof', zei hij in een interview. Niet voor niets wordt hij geroemd, omdat hij de gewone man dichter bij de kunstwereld heeft gebracht. En omdat hij grenzen laat vervagen tussen high culture en pop culture.

Jeff Koons

Jeff Koons werd op 21 januari 1955 geboren in York in de Amerikaanse staat Pennsylvania. Hij maakte als negenjarig jongetje al reproducties van klassieke meesterwerken met kleurpotlood. Zijn vader legde deze in de etalage van zijn winkel voor interieuraccessoires om klanten te trekken, en het werkte. Ook verkocht Koons als kind zelfgemaakt cadeaupapier langs de deuren om wat extra geld te verdienen.

De kleine Jeff was zo'n groot fan van Salvador Dalí dat hij hem eens heeft opgezocht in het St. Regis Hotel in New York. Jeff Koons ging schilderkunst studeren aan het Maryland Institute College of Art in Baltimore en de School of Art Institue in Chicago. Daar zag zijn leraar en kunstenaar Ed Paschke al snel zijn potentie en hij liet hem in zijn studio werken als assistent. Nadat hij zijn studie had afgerond, verhuisde Koons op 21-jarige leeftijd naar New York, waar hij een bijbaantje achter de balie van het Museum of Modern Art had, terwijl hij aan zijn reputatie als kunstenaar bouwde. Ook werkte hij nog even op de New Yorkse beurs om zijn kunst te financieren. Koons was nog steeds een groot fan van Dalí en liep vaak rond met een potloodsnorretje als eerbetoon aan zijn held."

Het hele interview met kunstenaar Jeff Koons lees je in de gloednieuwe Elegance. Nu in de winkel! 

Tekst: Jill Waas | Beeld: NL Beeld