Een blik op badmode toen & nu

Klassieke oudheid

In bad gaan is voor oude Grieken en Romeinen een publieke happening, waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen mannen en vrouwen en geen kleding wordt gedragen. Toch vindt er in de loop van dit tijdperk, naarmate de beschaving zich verder ontwikkelt, een verschuiving plaats. Steeds meer vrouwen kiezen ervoor om hun ondergoed, bestaande uit een slip en bandeau-achtige top, in de spa’s aan te houden, waardoor het prille beginontwerp van de bikini is geboren.

Middeleeuwen en renaissance

Hoewel steeds meer vrouwen bedekt in badhuizen verschijnen, kiest het overgrote deel er nog steeds voor om dit naakt te doen. Daarbij geldt in de renaissancetijd bij veel badhuizen de regel dat het bedekken van de intieme delen verplicht is en ook schrijft een Duitse wet (uit 1548) voor dat iedereen die deze regel niet naleeft, een boete moet betalen. De periode van preutsheid nadert met rasse schreden…

Bedankt voor je aanmelding! Let op: je ontvangt binnen 10 minuten een mail om jouw e-mailadres te bevestigen.

Inschrijven

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

17de eeuw

Zedigheid is leidend in deze eeuw, dus vrouwelijke badkostuums mogen niets blootgeven – zelfs geen hoofdhaar. De outfit bestaat daarom uit een hoofddeksel met bijpassende japon. Aan de onderkant van de jurk zijn stukjes lood bevestigd, die ervoor zorgen dat de japon niet omhoog gaat als deze met water in aanraking komt en zodoende de benen bedekt blijven. Erg comfortabel, maar niet heus… De jurk is gemaakt van canvas en doet qua design denken aan een habijt. De stugge stof en het ontwerp maken dat de jurk, ook al is deze nat, niet naar het lichaam gaat staan en de vrouwelijke vormen verhuld blijven. Daarnaast wilden vrouwen, in tegenstelling tot vandaag de dag, zo ver mogelijk wegblijven van een sun kissed skin, omdat een bleke huid welvaart uitstraalde.

18de eeuw

Het strandbezoek is in opmars en wordt door vrouwen als een modieuze aangelegenheid beschouwd. Het canvas habijt wordt verruild voor een overhemdjurk met bijpassende broek uit batist en ook een hoed hoort bij het nieuwe zwemtenue.

19de eeuw

Tijdens de eerste jaren van deze eeuw ondergaat de dameszwembroek een transformatie. De broekspijpen worden tot op de knie ingekort en de broek zelf krijgt het uiterlijk van een pofbroek (bloomer). Niet veel later krijgt ook de zwemjurk een nieuwe look door de mouwen in te korten en de rok op heuphoogte te maken. Maar niet alleen de vorm krijgt een update, ook de stof wordt onder handen genomen, want in plaats van batist wordt nu flanel gebruikt als badmodestof. De laatste jaren van de negentiende eeuw verandert het badkostuum opnieuw. De zeevaart is booming en dient als grote inspiratiebron voor de mode-industrie. De nieuwe look van de zwemjurk is daarom afgeleid van een matrozenpak en bevat, in plaats van een bloomer, kniekousen en veterschoenen.

20ste eeuw

De wereldwijde ontwikkeling die badmode in deze eeuw doormaakt, is eigenlijk maar aan één vrouw te danken: de Australische onderwaterballerina Annette Kellerman. In 1907 verblijft ze vanwege haar sport in de Verenigde Staten en wordt ze gearresteerd op het strand van Boston. De reden? Haar nauwsluitende badpak. Dat bedekt namelijk niet haar armen, benen en nek en wordt dus als grensoverschrijdend beschouwd. En dat terwijl vrouwen (en mannen overigens ook) in bepaalde delen van de wereld al soortgelijke zwempakken dragen. Toch besluit Kellerman om haar badpak te veranderen en er mouwtjes en lange broekspijpen aan te maken. Omdat de badmoderegels niet universeel zijn, besluit ze haar ontwerp grootschalig op de markt te brengen en daarmee boekt ze veel succes: overal ter wereld wordt haar zwempak geprezen om de perfecte pasvorm en ‘moderne’ snitten.

Jaren 10

Dat men steeds vooruitstrevender en ‘rebelser’ wordt, bewijst ook badmodeontwerper Carl Jantzen. In 1913 introduceert hij, ondanks flinke tegenstand uit bepaalde bevolkingsgroepen, een nieuw nauwsluitend badpak. Het ontwerp is geïnspireerd op Kellermans design, alleen laat Jantzen de mouwtjes, lange pijpen en hoge halslijn achterwege. En dat wordt gewaardeerd! Mede dankzij de Sennett Bathing Beauties, een Amerikaanse vrouwengroep die in badkleding komische optredens geeft, wordt Jantzens ontwerp razendpopulair. In 1915 introduceert zijn bedrijf, Jantzen Knittings Mills, het woord ‘zwempak’ en brengt hij met zijn iconische, en tevens wereldbekende badmodemerk Red Diving Girl nog meer badpakken op de markt.

Jaren 20

Zwempakken worden niet alleen vanuit functioneel oogpunt ontworpen, ook esthetiek speelt een steeds belangrijkere rol. Zo komen er langzaam maar zeker meer badpakken met decoraties en applicaties op de markt en daarnaast is men druk bezig met de ontwikkeling van een nieuwe badmodestof. De stoffen die nu worden gebruikt (viscose, zijde en jersey) schijnen namelijk door als ze nat zijn en hoewel er al meer wordt blootgegeven dan een paar jaar ervoor, is het showen van de borsten en billen op het strand nog steeds not done. Maar dat duurt niet lang meer, want in de laatste jaren van dit decennium komt er een keerpunt als de stomme film Man with a movie camera (1929) uitkomt. De film toont onder andere Russische vrouwen in een tweedelig badpak waarbij hun middenrif is ontbloot, en vrouwen die topless zonnen.

Jaren 30

Voor de lancering van het nieuwe, tweedelige zwempak hebben badmodemakers zich ook over het materiaal gebogen. Zo worden nylon en latex als nieuwe stoffen geïntroduceerd, omdat deze niet-doorschijnend zijn en de rondingen van het vrouwelijk lichaam nog meer benadrukken. Dit betekent dus dat voorkomen boven comfort wordt geplaatst (denk: latex, in combinatie met zand en zout water) en dat is voor deze tijdsgeest een vooruitstrevende ontwikkeling. Door het gebruik van nieuwe materialen wordt het zwempak een interessant mode-item voor de Hollywood-industrie, waardoor het badpak, maar ook variaties erop, steeds vaker in films voorkomt.

Jaren 40

Wist je dat het tijdens de Tweede Wereldoorlog verplicht is om een bikini te dragen? Voor de productie van militaire kleding zijn enorme hoeveelheden katoen, zijde, nylon, wol, leer en rubber nodig, waardoor er een tekort aan deze materialen ontstaat. De United States War Production Board bepaalt daarom in 1942 dat producenten van badmode 10 procent minder stof moeten gebruiken. Om aan dit voorschrift te voldoen, zijn makers genoodzaakt om tweedelige zwempakken te maken, waarbij het middenrif is ontbloot. Na de Tweede Wereldoorlog, in 1946, introduceert Louis Réard de eerste officiële bikini tijdens een mode-event in Parijs. Het gerucht gaat dat hij geen model kon strikken om zijn ontwerp te tonen en dat hij daarom stripper Micheline Bernardini heeft gevraagd om model te staan. De komst van de bikini zorgt ervoor dat badmode steeds meer wordt afgestemd op de modetrends die in de daaropvolgende tijdperken gelden. Daarbij heeft het kledingstuk bijgedragen aan de opmars van fotoshoots waarbij modellen zwemkleding dragen (glamourfotografie) en missverkiezingen.

Jaren 50

In 1952 maakt de bikini furore dankzij filmster Brigitte Bardot, als zij als 17-jarig meisje de hoofdrol speelt in de Franse film Manina, la fille sans voiles. Kort na deze doorbraak volgen veel meer films, en later ook fotoshoots, waarin Bardot in bikini’s te zien is en de populariteit van het badmode-item in rap tempo toeneemt. Maar ook de opkomst van schoonheidswedstrijden en de toename van advertenties waarin vrouwen in bikini te zien zijn, dragen hieraan bij. De bikini heeft dus een grote commerciële waarde en dat blijft ook bij modehuizen niet onopgemerkt. Daarom brengt Christian Dior in 1955, in samenwerking met Cole of California, een collectie badkleding op de markt. Ook richten Robert en Jack O’Neill, van het nog altijd bekende surfmerk O’Neill, en Rose Marie Reid hun bedrijven op en worden de eerste bikini’s in sneldrogende stoffen als nylon en acryl gemaakt.

Jaren 60

Naast de hit ‘Itsy bitsy teenie weenie yellow polka-dot bikini’ (nog altijd veel dank, Brian Hyland, voor het uitbrengen van dit nummer) en de uitvinding van de beach party in Californië, staat dit decennium vooral bekend om de verschijning van de eerste swimwear-special van het Amerikaanse tijdschrift Sports Illustrated. Het magazine verschijnt op 20 januari 1964 en model Babette March siert de cover in een witte bikini. Een ander badmodehoogtepunt in datzelfde jaar is de lancering van Rudi Gernreichs monokini.

Jaren 70

Naaktstranden en topless zonnen zijn in opmars en mede hierom wordt in 1974 de thong (stringzwembroek) geïntroduceerd. In plaatsen als Rio de Janeiro en Saint-Tropez is het broekje enorm populair, maar desondanks is het zwemstuk niet heel lang een hot item. En daar heeft Farrah Fawcetts iconische zwemposter uit 1976 aan bijgedragen. Het rode badpak dat de Amerikaanse actrice draagt, heeft lage uitsneden, iets wat voorheen bij badpakken ondenkbaar was, en dat brengt opnieuw een grootschalige swimwear-revolutie teweeg.

Jaren 80

In 1985 onthult Rudi Gernreich een nieuw design: de pubikini. Dit zwembroekje, met string-achtige voorkant, valt net onder het schaambeen en legt dus schaamhaar en delen van de vulva bloot. Gewaagd? Jazeker. Succesvol? Niet bepaald, want maar weinig mensen konden het design waarderen. Daarom borduren andere badmodemakers verder op het ontwerp dat Farrah Fawcett in 1976 showt. Het resultaat? Bikinibroekjes met hoge uitsneden, die vooral razendpopulair zijn onder deelneemsters van schoonheidswedstrijden.

Jaren 90

Door de kaskraker Baywatch zijn hoog uitgesneden badpakken, die een deel van de borsten niet bedekken (hoi, side boobs), niet aan te slepen. Daarnaast is men eind jaren 90 in de ban van de tankini: een bikinibroekje met een topje dat op een hemd lijkt. De Amerikaanse ontwerpster Anne Cole boekt grootse successen met haar innovatieve idee. Na een periode vol ‘blote badmode’ is de tankini een verfrissend design dat tevens uitkomst biedt voor vrouwen die zich niet comfortabel voelen in een bikini of badpak. Een andere grote verandering in badmodeland is de introductie van het mix-en-matchprincipe, waarbij bikinitopjes en -broekjes die niet bij elkaar horen, met elkaar worden gecombineerd voor de ideale zwemoutfit.

Huidige trends

Het huidige zwemmodebeeld gaat nog steeds voor een groot deel uit van het less is more-idee. Toch zijn swimwear-makers zich, met dank aan de body positivity-beweging, de laatste jaren steeds meer op een breder scala aan vrouwenlichamen gaan richten, waardoor badmode tegenwoordig in alle soorten en maten verkrijgbaar is en er dus voor ieder figuur een flatterend design bestaat. Welk ontwerp is jouw favoriet?