‘Je Bent Al Mooi,’ luidt de titel van het nieuwe boek van hoogleraar psychologie Liesbeth Woertman. En ergens, héél diep van binnen, weet je dat wel. Wil je een reminder; hierbij de belangrijkste lessen uit hét zelfhulpboek van dit moment op een rij.
Uiterlijk
Het valt niet mee te leven in een maatschappij waar de topmodellen je met hun tandpasta smile en perfecte lijf overal toegrijnzen. Foto’s op Instagram en in magazines worden driftig bewerkt en je ‘moet’ alsmaar beter, mooier en perfecter zijn. Dat concludeert ook Liesbeth Woertman, hoogleraar psychologie aan de Universiteit Utrecht en expert op het gebied van lichaamsbeelden in relatie tot (sociale) media. Terwijl je de afgelopen vijftig jaar met dank aan nieuwe technieken eigenlijk alleen maar mooier bent geworden, blijkt uit onderzoek dat je desondanks alleen maar onzekerder bent geworden over je uiterlijk. Hoe komt dat toch? En bovenal, wat doen je eraan? Geen zorgen, met deze drie stappen besef je dat je mooi bent zoals je bent.
Stap 1: Maak contact met je lijf
Nee, dat is niet moeilijk en ook niet zweverig. Luister je wel naar het lijf dat je is gegeven? Woertman: “Je lijf geeft je elke dag, de hele dag door, signalen over hoe het met je gaat. Alleen laat je vaak het verstand de boventoon voeren. Als jouw lichaam om half drie ’s middags het signaal geeft dat je moe bent, druk je dat weg: dat kan niet, want ik heb prima geslapen. Of je voelt je verontwaardiging als er iemand voordringt in de winkel, maar zegt er niets van. Je hébt niet alleen een lichaam, je bént er ook een. Dat voelen is al een goede stap in de richting.”
Een oefening om verstand en lichaam even samen te brengen, is simpelweg te focussen op je ademhaling. Je hoeft niet anders te gaan ademen, maar breng wel je aandacht ernaartoe. Wees je even bewust van waar je bent, waar je lichaam is. En van wie je bent, hoe je je voelt, hoe het met je gaat. Focus je daarbij ook op de positieve dingen, want je bent geneigd vooral die dingen te voelen die onprettig of negatief zijn. Op die manier word je je bewuster van jezelf en je lichaam. Accepteer je lichaam inclusief de onvolkomenheden. Die heeft namelijk iederéén.
Stap 2: Stop met vergelijken
Geef toe, ook jij kijkt naar die mooie mensen op Instagram. Of op straat, of in de tram, of waar dan ook. En je vergelijkt hen met jezelf, want die persoon die je ziet is toch echt slanker, of mooier dan jij? Dat je dat doet, is helemaal niet gek, weet Woertman: “Al vanaf het moment dat je kunt denken, vergelijk je. Waarschijnlijk uit veiligheid – heel vroeger kon je zo inschatten of er gevaar dreigde en of je moesten vluchten of vechten.” Nice to know dat je daarin dus eigenlijk heel normaal bent. Maar tegelijkertijd maakt het onzeker. Dus hoe kunnen je daarmee stoppen?
Dat wordt lastig, aldus de deskundige. “Je bent je eigen grootste beul. Je bent er goed in om jezelf de hele dag door naar beneden te halen: dit is niet goed genoeg, dat moet beter… Het gaat zo vanzelf. Wat helpt, is jezelf vergelijken met mensen van je eigen leeftijd, niet met die gemanipuleerde ideaalbeelden op social media of in magazines.” Het gekke is, je weet dat die beelden niet reëel zijn, maar je vergelijkt toch. Hoe kan dat nou?
“Die beelden gaan in je hoofd zitten, zeker wanneer je veel op social media zit. Als je ongelukkig, onzeker of verdrietig bent, ben je er ontvankelijker voor. Het gaat vooral over de belofte die door die mooie mensen in advertenties en in posts wordt gedaan: als je er zo uitziet als ik, word je gelukkig.” Gebruik slakkenslijm, je rimpels verdwijnen en je wordt gelukkig. Totale onzin natuurlijk, maar intussen heeft die gedachte zich al wel in je brein genesteld. De oplossing is weg te blijven van die beelden en beloftes. Omdat, en dan komen we weer even terug op stap 1, je anders vooral in je hoofd blijft zitten. Niet dat je rigoureus moet stoppen met Insta of het lezen van magazines, maar beperk de tijd dat je doelloos aan het scrollen bent en gebruik die tijd om bijvoorbeeld met vriendinnen over je onzekerheden te praten.
Stap 3: Stop met streven naar perfectie
Daar is Woertman heel stellig in: “Daarnaar streven is zinloos, je kunt als mens nooit perfect zijn. Ook niet als je biologisch prachtig bent. Er is namelijk constante verandering in het leven, waardoor dat wat perfect zou moeten zijn, ook constant anders wordt. Zelfs wanneer je beseft dat je alles uit jezelf haalt, ben je nog altijd niet perfect. En streven naar iets wat onhaalbaar is, zal voor dagelijkse frustratie zorgen; je kunt niet elke dag een 10 halen. Je bent nu eenmaal een mens. Een robot kan misschien perfect zijn, maar ook daar kan de batterij van stuk gaan.
Je wordt maar voorgehouden dat iedereen volmaakt kan zijn, als je maar hard genoeg werkt en de juiste producten koopt. De impliciete boodschap luidt: als je niet perfect bent, dan ligt dat aan jou. Er wordt niet bij verteld dat perfectie alleen in de beeldwereld waar is, en nooit in de echte wereld.” Door te beseffen dat perfectie niet bestaat, ben je al een heel eind. Sterker nog, meent Woertman: “Je moet niet eens perfect willen zijn. Het bijzondere aan mensen is juist dat we ergens allemaal op elkaar lijken, maar ook op onze eigen manier uniek zijn. Het gaat erom dat jij jouw leven leidt, en steeds iets nieuws aan jezelf ontdekt.”
Toegegeven, het is niet makkelijk. Maar weet ook, en dat is nog een belangrijke les die Woertman je mee wil geven: “Je bent het vooral zelf, die jezelf beoordeelt en betekenis geeft. Het is niet een monster buiten ons. Kijk met zachte ogen naar jezelf en elkaar. De dwang om er eeuwig jong uit te zien in een tijd waarin je steeds ouder wordt, hoeft er niet te zijn. Wees niet te streng voor jezelf en zoek een balans tussen in- en ontspanning. Het is zo belangrijk om opgebouwde spanning in het lichaam te laten afvloeien. Een ontspannen gezicht en lijf zijn zo veel mooier dan een strak gezicht en lichaam. Verzorg jezelf goed en verzamel mensen om je heen die je waarderen om wat je kunt en om wie je bent. Oefen in vriendelijkheid, dat maakt je zachter en opener. En echt, je krijgt vriendelijkheid terug.
